Moreel verlies

Moreel gezag en ethisch handelen.
Feitelijk ging het daar de afgelopen week over in de debatten over de tweet van Tilburgs D66-wethouder Marcelle Hendrickx over LST-voorman en FvD lijstduwer Hans Smolders.

Moreel gezag moet een politicus verwerven  door het eigen handelen.
Wij vroegen ons af waaraan wethouder Hendrickx dacht toen ze de vervelende tweet en het nare Facebookbericht over Hans Smolders verzond. Tilburgers gaan er al lang niet meer voetstoots van uit dat een wethouder, of een raadslid, altijd het gelijk aan haar of zijn zijde heeft. Al helemaal niet als die de woorden ‘inclusieve stad’ en haatzaaien naast elkaar gebruikt en ze zich afzet tegen andersdenkenden.

‘Angst verzwakt, angst verlamt, angst sloopt bruggen tot elkaar, angst draagt bij aan polarisering. Angst is nooit een goede raadgever in de politiek’, sprak PvdA-fractievoorzitter Yusuf Celik die maandagavond. Niet voor het eerst probeert de Tilburgse PvdA-fractie partijen bijeen te brengen door die op te roepen met elkaar in gesprek te gaan.

‘Vanuit uw functie heeft u een verantwoordelijkheid richting alle inwoners van de stad’, gaf Celik de wethouder mee. ‘Bouw bruggen, geen muren, ga in dialoog in plaats van twisten op twitter.’ Of zoals schrijver Abdelkader Benali deze week stelt: sociale media vormen een open riool en iedereen daarop staat in de haatstand. In Tilburg hebben we het mogen ervaren hoezeer deze auteur gelijk heeft om te stellen dat we moeten kappen met de sociale media-gekte.

Politiek gezien is vanalles op het FvD af te dingen. Zeker voor de links georiënteerde partijen, en ook voor D66. De Forumstemmers hebben het niet zo op Europa en verwerpen klimaatmaatregelen die vooral de lage inkomens met hoge rekeningen opzadelen. Baudet beledigt graag minderheden en vrouwen. En zijn opinies over een boreale wereld staan ver van ons gedachtengoed. Maar FvD is met zijn verkiezingsprogramma ook al eens langs de ethische meetlat van duurzaamheid en ‘medemenselijkheid’ gelegd. Op veel punten scoorde die club van Baudet – weliswaar op papier – beter dan de VVD.

Zoals wel vaker lijkt het er op dat D66 de rest van Tilburg op zowel moreel als ethisch vlak de maat wil nemen. Veel Tilburgers hebben het mede daardoor wel ‘gehad’ met de politiek. Ze voelen zich niet gehoord, verwerpen het beleid en laten zich niet meer in een hokje jagen. Zij vinden dat niet zij, maar de politiek zich moet verantwoorden. De tijd dat de kerk hen ‘dom’ hield en de Tilburgse baas ze ‘arm’ hield is voorbij.

Al enkele decennia zien politicologen en andere wetenschappers dat het morele gezag van de overheid onder druk staat. Burgers leggen zich niet zo maar neer bij een bouwbesluit, de voorgenomen aanleg van een snelweg, of de bouw van een woontoren in hun achtertuin. Democratisering van de besluitvorming, is wat bewoners van wijken en buurten eisen, ook in Tilburg. Een voorgekookte beslissing via coalitie- meerderheden in de gemeenteraad pikt men niet langer. Rechtvaardig is een besluit pas, als het stadsbestuur de ontwikkeling met de bewoners zelf in een discussie kan verdedigen: het legaliseren van moreel gezag heette dat in de jaren 90 van de vorige eeuw, toen we zo nu en dan nog inspraakgroepen raadpleegden en gericht als stadsbestuurders op zoek gingen naar breed draagvlak bij nieuwe projecten in de stad. Als in onze stad afgelopen jaar weer 6 procent meer inwoners naar de voedselbank stappen, en tegelijk miljoenen aan gemeentelijk geld in omstreden bouwprojecten verdwijnen, dan vragen die zich hardop af waarom ze ‘vergeten’ worden.

In die werkelijkheid meende een D66-wethouder ineens, nadat Baudet en Wilders gezamenlijk al maanden bagger over Nederland uitstorten op de verkiezingsdag te moeten verklaren dat ze bang is dat ‘onze inclusieve stad’ gevaar loopt als haar inwoners op Smolders stemmen. Dat ze dan zouden kiezen voor racisme, uitsluiting en haat. ‘Inclusief’ is, voor de manier waarop de wethouder de term gebruikt, verkozen tot een van de meest vreselijke jeukwoorden van de afgelopen jaren. Nogal wat Tilburgers hebben trouwens geen idee waar we het over hebben, wanneer we het over een inclusieve stad hebben.

Maar we moeten helaas vaststellen dat we als oppositiepartijen, dus inclusief SP, LST, Groep Jansen en PvdA, het exclusief de coalitie hebben moeten stellen toen we vroegen of de wethouder de uitgestoken hand van Hans Smolders wilde accepteren. Moreel en ethisch gezag verkrijg je van en door de anderen, omdat die anderen jou respecteren en waarderen doordat je bijvoorbeeld een keer sorry zegt, voor een ondoordachte actie. Niet omdat je alleen maar een positie in een bepaalde gezagsstructuur bekleedt.

Wat dat betreft was. de fractie van de PvdA afgelopen maandag een van de grote morele winnaars, ook al zeurde de kwestie bij een ieder van ons nog dagen na als een avond van zwaar verlies in politieke ethiek.

Yusuf Celik, Bea Mieris, Hans Rube & Rita Barto